NIE TYLKO KOSMETYKI – CZYLI DLACZEGO O SKÓRĘ NALEŻY DBAĆ HOLISTYCZNIE?
Wygląd skóry bardzo często mówi nam o stanie naszego zdrowia. Jest odzwierciedleniem procesów zachodzących w naszym organizmie, a o tempie jego przebiegu decydują różnorodne czynniki. Oczywiście jednym z nich jest czas i związane z nim biologiczne, nieuchronne zmiany właściwości organizmu. Wiemy na pewno, że regularne stosowanie odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych pomaga utrzymać naszą skórę w dobrej kondycji, ale czy jest to jedyny sposób? Czy poza kosmetykami – mamy jeszcze jakiś wpływ na opóźnienie mechanizmu starzenia się skóry?
STARZENIE SIĘ SKÓRY
Po okresie dojrzałości, około 25-30 roku życia (oczywiście w zależności czy wiek metrykalny jest tożsamy z wiekiem biologicznym) rozpoczyna się proces starzenia skóry ‒ czyli naturalny etap naszego życia. Początkowo jest niezauważalny dla naszego oka, z czasem jednak objawy stają się coraz bardziej widoczne. Proces ten jest składową postępujących w czasie zmian, które dotyczą w szczególności metabolizmu i cech fizykochemicznych komórek, które w pewnym momencie tracą zdolności samoregulacji i regeneracji organizmu. Głównymi objawami starzenia się skóry jest utrata jej sprężystości, gęstości, elastyczności i gładkości. Skóra staje się zmęczona, szara, sucha, skłonna do przebarwień. Pojawiają się i/lub uwidaczniają istniejące już zmarszczki. Najszybciej występują na twarzy jako tzw. zmarszczki mimiczne pod oczami, na czole, ale również szyi, dekolcie i grzbietach dłoni ‒ tam, gdzie tkanka podskórna jest najcieńsza. Wyróżnia się dwa główne typy starzenia się skóry: endogenne (wewnątrzpochodne) i egzogenne (zewnątrzpochodne). Obydwa rodzaje łączą wspólne mechanizmy biologiczno-chemiczne i molekularne, które nakładają się i wzajemnie na siebie oddziałują.
CZYNNIKI ENDOGENNE
Starzenie endogenne ‒ nazywane również starzeniem właściwym ‒ jest nieuchronną, naturalną konsekwencją zmian biologicznych, jakie dzieją się w naszym organizmie na przestrzeni czasu. Do wewnątrzpochodnych czynników zaliczamy starzenie chronologiczne oraz starzenie hormonalne. Czynnikami, które w głównej mierze przyspieszają proces są wolne rodniki, powodujące uszkodzenia DNA. Dochodzi również do zanikania kolagenu, z którego w znacznym stopniu składa się skóra właściwa. Jego istotny ubytek wywołuje zanik jędrności, gęstości i gładkości skóry. Natomiast z upływem czasu, braki kwasu hialuronowego, osłabienie bariery hydrolipidowej czy zmniejszenie funkcji gruczołów potowych i łojowych doprowadzają do nieodpowiedniego nawodnienia skóry i pojawiania się zmarszczek.
Z wiekiem zmienia się również nasza gospodarka hormonalna, która ma znaczący wpływ na wygląd naszej skóry. Starzenie hormonalne jest związane głównie z poziomem hormonów płciowych, zwłaszcza z estrogenem i testosteronem. Estrogeny mają wpływ na wszystkie komórki skóry, a ich niedobory prowadzą do atrofii naskórka oraz skóry właściwej ‒ skutkuje to zmniejszeniem się grubości skóry nawet o 20% ‒ tym samym powodując wzrastanie grubości warstwy rogowej naskórka. Skóra staje się pobruzdowana, ze zmarszczkami o różnej głębokości. Zmianom ulegają również rysy/proporcje twarzy oraz tworzą się strefy cienia. Hormonalne nasilenie procesu starzenia się skóry ma miejsce w szczególności w okresie właściwej menopauzy tj. okresie klimakterium u kobiet oraz andropauzy u mężczyzn.
CZYNNIKI EGZOGENNE
Starzenie zewnątrzpochodne ‒ egzogenne ‒ jest przedwczesnym starzeniem się skóry, które uwarunkowane jest działaniem czynników środowiskowych, takich jak promieniowanie ultrafioletowe UV, zanieczyszczenia środowiska, narażenie na dym papierosowy, niewłaściwa dieta czy stosowanie nieodpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych. Czynnikiem najbardziej niebezpiecznym wśród wyżej wymienionych jest nadmierna i długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV, która doprowadza do fotostarzenia skóry. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym osobnym artykule – Ochrona przed słońcem
Niekorzystne zmiany, w tym wiele chorób skóry wywołuje dym papierosowy. Skóra osób palących z biegiem czasu staje się szara, ze skłonnością do rozszerzonych naczynek, przebarwień czy zmarszczek. Te ostatnie szczególnie uwidaczniają się wokół oczu i okolicach ust jako charakterystyczne pionowe zmarszczki. Palenie tytoniu negatywnie wpływa również na zabiegi kosmetyczne poprawiające wygląd skóry, znacząco zmniejszając ich skuteczność. Kolejnym czynnikiem egzogennym są zanieczyszczenia powietrza, a konkretnie substancje chemiczne zawarte w powietrzu, m.in w postaci pyłu niskocząsteczkowe PM2.5, czyli dobrze nam znanego smogu. To właśnie on w połączeniu z promieniami UV jest szczególnie szkodliwy dla naszej skóry, gdyż prowadzi do utleniania lipidów odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie płaszcza hydrolipidowego.
Negatywny wpływ mają nie tylko zanieczyszczenia, ale również temperatura i wilgotność powietrza ‒ w szczególności niekorzystna jest gwałtowna zmiana temperatury tzw. szok termiczny. Do starzenia zewnątrzpochodnego przyczynia się też nieodpowiednia dieta, bogata w cukry oraz wysoko przetworzona. Wraz z wiekiem taka żywność nasila stany zapalne organizmu, niszcząc kolagen i elastynę. Ponadto jednym z najbardziej agresywnych czynników, który w dzisiejszym świecie towarzyszy nam niemal codziennie jest oczywiście stres. Przewlekły – niesie zagrożenie dla całego organizmu, a skóra jako pierwsza uwidacznia jego negatywne konsekwencje, czyli podrażnienia, stany zapalne, przesuszenie skóry, utratę jędrności i elastyczności, nasilenie zmian trądzikowych, utrwalenie niekorzystnych zmian w rysach twarzy np. lwia zmarszczka, linie poziome czoła, opadające kąciki ust.
PIELĘGNACJA HOLISTYCZNA
Starzenie się organizmu jest procesem nieuchronnym. Jednak uważa się, że tempo tego mechanizmu tylko w ~20% uwarunkowane jest genetycznie. Pozostałe 80% zależy od innych czynników, w tym egzogennych. Zatem w bardzo dużej mierze to od nas samych zależy szybkość starzenia się skóry. Warto uświadomić sobie, że holistyczne (greckie holos: cały) podejście do pielęgnacji ma sens! Nasz organizm by sprawnie funkcjonował potrzebuje troski kompleksowej ‒ we wszystkich jego obszarach. To właśnie od kondycji naszego całego organizmu zależeć będzie również kondycja naszej skóry i tempo jej starzenia się. Dlatego, na dobry początek, warto jest zadbać o podstawowe sfery naszego życia.
DIETA
Odżywianie ‒ dzięki któremu będziemy dłużej cieszyć się zdrowym i młodym wyglądem skóry ‒ powinno być zróżnicowane, niskoprzetworzone i dostarczające wszystkich niezbędnych składników i witamin, w tym najważniejszych dla skóry A, C, D i E. Bardzo ważne by zawierały substancje antyutleniające, tzw. antyoksydanty, hamujące procesy starzenia się skóry (zob. więcej w naszym wpisie – Stres oksydacyjny). Pamiętać należy również o regularnym piciu wody, gdyż odpowiedni jej poziom w organizmie poprawia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, wpływając na odżywienie i jędrność skóry. (porady w zakresie diety możesz uzyskać korzystając z porad mgr. Joanny Ciszczoń
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Nieoceniony wpływ na zdrową skórę ma także wysiłek fizyczny. Dzięki regularnym ćwiczeniom zwiększa się przepływ krwi w organizmie, a to z kolei sprawia, że więcej tlenu i substancji odżywczych dociera do wszystkich komórek ciała. Skóra wtedy jest gładsza, ma ładniejszy kolor, tworzy się na niej mniej zaskórników i zmarszczek. Podczas uprawianie sportu pocimy się, a wraz z potem nasz organizm pozbywa się toksyn i wolnych rodników. Ponadto aktywność fizyczna redukuje poziom napięcia i stresu, który – jak już wiemy – ma ogromne znaczenie dla naszej skóry.
SEN
Gdy śpimy, nasz organizm regeneruje się, co korzystnie oddziałuje również na stan skóry. Nadrzędna jest tutaj jakość oraz ilość snu ‒ około 7-9 godzin dziennie. Podczas snu wytwarzane są włókna kolagenowe, zapobiegające wiotczeniu skóry i tym samym zmniejszające ilość zmarszczek. Gdy zachowujemy higienę snu, skóra jest odpowiednio nawilżona, jaśniejsza również w okolicach oczu. W trakcie snu przepływ krwi w skórze jest zwiększony, przez co substancje czynne zawarte w kosmetykach lepiej się wchłaniają ‒ stąd ważna jest wieczorna pielęgnacja skóry odpowiednimi kremami.
PIELĘGNACJA - RÉSUMÉ
Starzenie się skóry jest mechanizmem złożonym i uzależnionym od działania bardzo wielu czynników. Mimo wszystko jednak można opóźnić ten proces i dłużej cieszyć się dobrym i zdrowym wyglądem skóry. Aby to osiągnąć, należy codziennie i sumiennie nad tym pracować ‒ dbać o organizm kompleksowo, pielęgnując go zarówno od zewnątrz, jak i od środka.
